O Παρνασσός δεν είναι μόνο η Λιάκουρα, ο Γεροντόβραχος, τα Κελάρια και η Φτερόλακα. Δεν είναι μόνο η Αράχωβα και τα Λιβάδεια. O Παρνασσός είναι το βουνό του Απόλλωνα, είναι το Μαντείο των Δελφών, το Κορύκειο Αντρο, η Λυκώρια, η Λίλαια, η Δαυλίς. ...
Είναι ο Εθνικός Δρυμός, το έντονο ανάγλυφο με τις ρεματιές και τα φαράγγια, τα σπήλαια, τις καταβόθρες και τις πηγές. Είναι το διεθνές μονοπάτι Ε4 και η αρχαία διαδρομή Επτάλοφος - Δελφοί. Είναι η πλούσια χλωρίδα και η πανίδα. Είναι το αισθητικός δάσος της Τιθορέας ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000. Είναι η Σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου και τα λημέρια του καπετάν Διαμαντή. Είναι και οι «πληγές» των μεταλλείων του Βωξίτη στο δυτικό του κυρίως τμήμα. Είναι τέλος τα δεκαπέντε «παραπαρνάσσια» χωριά, που στενάζουν τα Σαββατοκύριακα στο βάρος των τζιπ και της «ανάπτυξης». Μιας ανάπτυξης και μιας δόμησης άναρχης, χωρίς όρους και όρια, χωρίς σχέδιο, πρόνοια και υποδομή, που κινδυνεύει να δημιουργήσει μη αναστρέψιμες καταστάσεις.
Είναι ο Εθνικός Δρυμός, το έντονο ανάγλυφο με τις ρεματιές και τα φαράγγια, τα σπήλαια, τις καταβόθρες και τις πηγές. Είναι το διεθνές μονοπάτι Ε4 και η αρχαία διαδρομή Επτάλοφος - Δελφοί. Είναι η πλούσια χλωρίδα και η πανίδα. Είναι το αισθητικός δάσος της Τιθορέας ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000. Είναι η Σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου και τα λημέρια του καπετάν Διαμαντή. Είναι και οι «πληγές» των μεταλλείων του Βωξίτη στο δυτικό του κυρίως τμήμα. Είναι τέλος τα δεκαπέντε «παραπαρνάσσια» χωριά, που στενάζουν τα Σαββατοκύριακα στο βάρος των τζιπ και της «ανάπτυξης». Μιας ανάπτυξης και μιας δόμησης άναρχης, χωρίς όρους και όρια, χωρίς σχέδιο, πρόνοια και υποδομή, που κινδυνεύει να δημιουργήσει μη αναστρέψιμες καταστάσεις.
"Οδηγώντας σήμερα στους ορεινούς δρόμους του Παρνασσού, δύο πράγματα πρέπει να προσέχεις: μήπως πέσεις σε κάποια μπετονιέρα ή σε κάποιο πολυτελές τζιπ που ψάχνει μέσα στο δάσος για επενδυτική ευκαιρία. Το «σκοτεινό αντικείμενο του πόθου» είναι τέσσερα στρέμματα (ή περίπου τόσο) μέσα στο δάσος" (από άρθρο της "Καθημερινής") . Πολλές οι αντιθέσεις στη λογική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Το ερώτημα είναι, ποιος μπορεί να μας περιγράψει το σκοπό. Αυτά τα φαινόμενα τα συναντά κανείς περισσότερο στην περιοχή της Αράχωβας και των Λιβαδιών, αλλά και στον Επτάλοφο (Άνω Αγόριανη), τον Πολύδροσο (Σουβάλα) και τον Άνω Πολύδροσο (Άνω Σουβάλα) και λιγότερο, ευτυχώς, στον Βορειοανατολικό Παρνασσό.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΣ
Η πρόταση του Άλκη για μια πορεία στην περιοχή της Βελίτσας (Τιθορέα) μας βρήκε αμέσως σύμφωνους, όχι μόνο γιατί εμπιστευόμαστε τις επιλογές του, αλλά και γιατί είναι η περιοχή του, που την ξέρει καλύτερα από όλους και που την περπατάει σχεδόν καθημερινά
Το ραντεβού είναι στην πλατεία της Κάτω Τιθορέας στις 8 το πρωί. Χωρίς καθυστέρηση παίρνουμε το δρόμο για την Τιθορέα και στη συνέχεια, ακολουθώντας το χωματόδρομο για το καινούργιο μοναστήρι της Παναγίας Οδηγήτριας, παρακάμπτουμε το μοναστήρι αριστερά και φθάνουμε στο μικρό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, όπου αφήνουμε τα αυτοκίνητα
Αναχωρούμε από το εκκλησάκι στις 8 και τέταρτο ακολουθώντας τον δασικό δρόμο με κατεύθυνση νότια. Σε μισή ώρα περίπου φθάνουμε στο εκκλησάκι του Αη Γιάννη, όπου συναντάμε και το μονοπάτι που έρχεται από τη Βελίτσα και ανεβαίνει για τη Λιάκουρα. Είναι η γνωστή ορειβατική διαδρομή: Άνω Τιθορέα - χαράδρα Βελίτσας - Λιάκουρα
Έχουμε ήδη συναντήσει το τσιμεντένιο αυλάκι, που φέρνει το νερό και γεμίζει τη μεγάλη υδατοδεξαμενή, με την οποία αρδεύεται η περιοχή. Όπως μας είπε ο Άλκης υπάρχει μελέτη να κατασκευαστεί και μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός, για τις ανάγκες του οποίου το νερό θα χρειαστεί να μπεί σε κλειστό αγωγό.
Απέναντί μας δεσπόζει η Σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου, ριζωμένη στον απόκρημνο βράχο, μόλις 2 χιλιόμετρα από τη Βελίτσα. Εκεί είχε το ορμητήριό του ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και η οικογένειά του. "Η περιοχή της Βελίτζας από τη χρονική αυτή περίοδο (Μάιος Αύγουστος 1822) και για τα επόμενα έτη μέχρι την τελική καταδρομή του Ανδρούτσου το 1825, αποτέλεσε το κέντρο της εξουσιαστικής επιρροής του οπλαρχηγού, ιδιαίτερα η οχυρωμένη σπηλιά. γνωστή και ως «Μαύρη Τρούπα» στους πρόποδες του Παρνασσού πάνω από τη Βελίτζα. Σχετικά, Εδουάρδ Τρελλώνη, Αναμνήσεις της Ελληνικής Επαναστάσεως, [1860/1961], Καραβίας, σ.24-26, Κωνστ. Ν. Παπα?ιχαλόπουλος, Οδυσσεύς Ανδρούτσος, ιστορική πραγματεία, Εν Αθήναις, 1873, σ.26-28, Άννινος, ό.π., σ.89-90. Η σπηλιά της Βελίτζας ταυτιζόμενη από τη Διοίκηση ?ε την ισχύ του Οδυσσέα Ανδρούτσου αποχτά διαστάσεις συμβόλου μέσα στην Επανάσταση ακόμη και μετά το θάνατο του οπλαρχηγού. Συμβολίζει το επίκεντρο της αντίστασης της παραδοσιακής κοινότητας (των οπλαρχηγών και των αγροτικών πληθυσμών) απέναντι στην εφαρμογή και τη λειτουργία των νεοτερικών ιδεών. Ήταν χαρακτηριστική η επιμονή της Διοίκησης να περάσει η σπηλιά υπό τον άμεσο έλεγχό της ακόμη και μετά το θάνατο - την έκλειψη του κινδύνου - του οπλαρχηγού. Βλ. και Αντώνιος Γεωργαντάς, «Το σπήλαιον του Οδυσσέως Ανδρούτσου», Παρνασσός, τ.5 (1881), σ.420-425.
Συνεχίζουμε το μονοπάτι στο πλάι του τσιμεντένιου αυλακιού. Το μονοπάτι είναι άνετο και σημαδεμένο. Δίπλα ακριβώς περνάει ο αγωγός του παλιού υδραγωγείου, που υδρεύει τα χωριά και που έγινε με προσωπική εργασία των κατοίκων. Η προσωπική εργασία (εθελοντική εργασία) ήταν για πολλά χρόνια υποχρέωση όλων των ενήλικων ανδρών των ορεινών χωριών να βοηθήσουν στις ανάγκες των κοινοτήτων για έργα οδοποιίας, ύδρευσης, άρδευσης κλπ, τα οποία είχαν κοινωνικό χαρακτήρα και ανήκαν σε όλους. Όποιος δεν συμμετείχε, έπρεπε να πληρώσει το αντίτιμο της μη συμμετοχής του στο δημόσιο ταμείο. Ο αριθμός των μεροκάματων για τον καθένα και οι εργασίες, που έπρεπε να γίνουν, καθορίζονταν στις αρχές της χρονιάς σε συνέλευση των κατοίκων με πρωτοβουλία του Κοινοτικού Συμβουλίου και ανάλογα με τις ανάγκες. Συνήθως ήταν κοντά στα τέσσερα μεροκάματα
Σε μισή ώρα περίπου φθάνουμε στα Διπόταμα, στο σημείο που ενώνονται τα δύο ρέματα που κατεβαίνουν βουίζοντας απ´ τις απότομες πλαγιές του Καλόγηρου. Το πέρασμα είναι σχετικά εύκολο, τώρα που το νερό ακόμα είναι λίγο. Αργότερα θα είναι δύσκολο να το περάσει κανείς
Η βλάστηση της περιοχής αποτελείται από έλατα, βελανιδιές, κέδρα, κουμαριές, μέλεγους, σφεντάμια, αγριοτριανταφυλλιές και θάμνους διάφορους. Αυτή την εποχή ξεφυτρώνουν παντού τα κυκλάμινα και μια μεγάλη ποικιλία μανιταριών. Το δάσος του Παρνασσού έχει να επιδείξει εντυπωσιακά λουλούδια. Εκεί όμως που θα βρει κανείς τα πιο ασυνήθιστα και σπάνια φυτά είναι στους βράχινους τοίχους, στις ορθοπλαγιές και στα φαράγγια. "αλλ´ αδάγκωτο πράσινο στις ρεματιές το χόρτο κάρφωσε μέντα λεβάντα λουίζα" λέει ο Ελύτης.
Αμέσως μετά το ρέμα το μονοπάτι αρχίζει να ανεβαίνει σχεδόν κάθετα μέσα στο δάσος, με λίγα σημάδια στην αρχή και στη συνέχεια πιο πολλά. Πρέπει να τονίσουμε ότι από δω ανεβαίνουν τα υλικά με τα χέρια (τσιμέντα, σίδερα, σωλήνες) για τη συντήρηση του υδραγωγείου και τις φθορές του. Γι´ αυτό, και το πρώτο σχοινί που συναντάμε σε κάποιο δύσκολο τμήμα. Είναι πιο πολύ για να διευκολύνει το ανέβασμα των υλικών. Αλλά η εύκολη εξήγηση είναι ότι "ήρθε χθες ο Άλκης και το έβαλε για να κάνει πιο εύκολη για μας την ανάβαση". Μετά από μερικές τραβέρσες με αρκετή κλίση, συναντάμε το πρώτο δύσκολο κομμάτι με σταθερό σχοινί στο βράχο, δίπλα στον μεταλλικό αγωγό. Με σχετική άνεση ανεβαίνει η ομάδα το βράχο με τη βοήθεια του σχοινιού.
Το μονοπάτι τραβερσάρει αριστερά προς το φαράγγι και αμέσως μετά συναντάμε τη μεταλλικά σκάλα με περίπου 30 σκαλιά, σχεδόν κάθετα στο βράχο. Ένας ένας ανεβαίνουμε τη σκάλα με προσοχή, ενώ ο Κώστας με τον Άρη προτιμούν να ανεβούν στο πλάι αγκαλιάζοντας τον σωλήνα. Ευτυχώς που οι βίδες είναι μεγάλες και μπορούν να πιαστούν. Στη συνέχεια η διαδρομή είναι παράλληλα προς το φαράγγι μέσα στο βράχο, δίπλα στον αγωγό. Σε κάποια σημεία έχει μόνιμα συρματόσχοινα για να πιάνεται κανείς για ασφάλεια. Φθάνουμε τελικά στην Τρούπα, την τεράστια πηγή στο βράχο, απ´ την οποία πετάγεται κυριολεκτικά το νερό δημιουργώντας καταρράκτη. Από δω ξεκινάει και ο σωλήνας του υδραγωγείου.
Εικόνες εντυπωσιακές! Είμαστε μέσα στο βράχο και στο άγριο φαράγγι, δίπλα στους καταρράκτες, την πλούσια βλάστηση, ακούμε το βουητό των νερών, ενώ πάνω μας υψώνεται ο Καλόγηρος στα 2327 μέτρα. «Έχω δει πολλά και η γη μέσ´ απ´ το νου, μου φαίνεται ωραιότερη». Ο Άρης, που δεν το χορταίνει, "απ´ τις πιο όμορφες περιοχές, που έχω επισκεφθεί" λέει και ξαναλέει. Παραδίπλα ο μεγάλος καταρράκτης, με το νερό να πέφτει από τα εκατό, ίσως και παραπάνω, μέτρα. Για να πάμε στη βάση του, χρησιμοποιούμε το μόνιμο σχοινί στο βράχο.
Με κρύα καρδιά αφήνουμε την άγρια ομορφιά της φύσης και επιστρέφουμε από το ίδιο μονοπάτι. Η διαδρομή κλείνει στην πλατεία της Βελίτσας κάτω από τον γερο-πλάτανο, που φυτεύτηκε, όπως γράφει η πινακίδα, στα 1887
Οι Αλκης (αρχηγός), Αντώνης, Δημήτρης, Αλέκα, Κώστας, Άρης, Βάσω και Στέφανος σε μια ανεπανάληπτη διαδρομή πέντε ωρών περίπου στον άλλο Παρνασσό
Στέφανος Σταμέλλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου